Excursie stadslandbouw Nederland

SOCIALE VOEDSELINITIATIEVEN IN OOSTENDE

Uitleg op het fietspad in de tuin van Steene.

Donderdag 22 juni reisden we vanaf station Breda met de bus af naar Oostende in West Vlaanderen. In de bus een gezelschap, bestaande uit ambtenaren uit Den Haag, Almere, Amsterdam en Arnhem, aangevuld met stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten , afgevaardigden uit burgerinitiatieven en geïnteresseerden.  Gedeelde interesse: Een sociaal voedselsysteem met “voedsel van dichtbij”. Om ons te laten inspireren door projecten bij onze zuiderburen, had Stadslandbouw Nederland deze excursie georganiseerd.

De enthousiaste “schepen” (=wethouder) van Oostende en de onderneemster leidden ons rond.

Heel leuk was dat veel mensen in het gezelschap elkaar vooraf niet of nauwelijks kenden, zodat in de bus al een geanimeerde uitwisseling  van verhalen en ideeën ontstond.

Tuinen van Steene

Na de lunch werden we ontvangen aan de rand van Oostende in het eerste landbouwpark van Vlaanderen:” de Tuinen van Steene”. Dit van oudsher agrarische gebied heeft men kunnen behoeden  voor projectontwikkelaars die het graag vol hadden gebouwd. Het is onderdeel van het Europees project Foodshift 2030. Geen groenten laten overvliegen uit het zuiden, zelf kweken is de boodschap aan de bezoekers. Het gebied is “herbestemd” als agrarisch. Dat betekent dat er niet meer aan getornd wordt. Het is nu een groene stadsrandzone waarin groenteteelt, kleinschalige veeteelt, natuur, zorg, educatie en recreatie gecombineerd worden. Er is een biologische “Pluktuin” waar mensen groente kunnen oogsten. Er wordt o.a. gewerkt met mensen (ook jongeren) die wat extra aandacht nodig hebben. In de weilanden grazen schapen en koeien.  Er wordt voor educatie samen gewerkt met een grote school die in het gebied ligt, een woonzorginstelling en hoevewinkel voor de afzet.  Door het gebied kun je fietsen en wandelen, zowel door de weilanden, langs de tuinderij als door het stadsrandbos.  

Dit vooral dankzij een regionale en gemeentelijke voedselvisie, een betrokken gemeente  met durf en visie en creatieve ondernemers.  

Armoede en voedsel

Het magazijn van de foodsavers

Aansluitend reden we naar een loods op een industrieterrein van de “Foodsavers” met als thema: voedsel en armoede. Dit is een landelijk project met een vergelijkbare doelgroep als de voedselbank, maar waarbij mensen worden uitgenodigd te participeren in het project of elders in de samenleving. Voedseloverschotten uit supermarkten en andere retailers worden verzameld en geselecteerd voor sociale en welzijnsorganisaties in de regio die voedselbedeling organiseren. De “foodsavers” werken hiervoor samen met “Antenne”. Antenne is een ontmoetingsplek en sociale kruidenier. In plaats van een pakket van de voedselbank te ontvangen, krijgen mensen een pasje met een tijdelijk tegoed, waarvoor ze zelf inkopen kunnen doen tegen een veel lager tarief dan in de normale supermarkt. Het tegoed is nadrukkelijk tijdelijk omdat ernaar gestreefd wordt mensen op enigerlei wijze weer te laten participeren in de samenleving. Op allerlei gebied worden hiervoor hulp en trainingen aangeboden, bv. Solliciteren, formulieren invullen, schuldsanering, lezen en schrijven etc. Er worden ook van voedseloverschotten maaltijden gekookt, voor bijvoorbeeld de daklozenopvang. Men probeert ook lokaal geproduceerde groenten en fruit in het aanbod op te nemen. Er is een café wat een  belangrijke ontmoetingsplek is en waar nieuwe contacten gelegd worden.  

Tuinen voor verbinding

Tot slot parkeerde onze bus aan de oude haven van Oostende, waar vissersboten aangemeerd liggen en waar precies op de grens tussen de oude vissers – en arbeiderswijk en de dure appartemententorens de “Samentuin” ligt. In een oud gebouw , O666 genaamd, zijn 12 ateliers gevestigd waarin van alles op creatieve manier “gerecycleerd” wordt, zoals de Vlamingen zo mooi zeggen. Hierdoor wordt aan kwetsbare mensen, waaronder veel jongeren de mogelijkheid geboden mee te doen, samen met anderen  mooie dingen te creëren.  Behalve dat er veel creatieve dingen gemaakt worden, ligt er achter het gebouw, aan de voet van een luxe woontoren een voedseltuin. Er staan prachtige groenten en bloemen, soms in bijzondere bloempotten en er lopen kippen. De “samentuin” doet de naam veel eer aan: Iedereen kan mee doen, of je nu uit de dure torenflat komt of uit de oude woonwijk aan de andere kant van de boulevard. Mensen blijken vaak niet eens zo geïnteresseerd te zijn in de oogst, maar vooral in het samen werken en het contact.  En het zou Vlaanderen niet zijn als er niet ook een heel gezellig café was, waar je een heerlijk biertje uit de streek kunt drinken en waar ook weer een divers publiek neerstrijkt.

Bijna alles kun je als bloempot recyclen.

De bar in het café is een geweldig gerecycled kunstwerk.

Met een pakketje brood en salade gingen we terug de bus in om onderweg met elkaar van gedachten te wisselen hoe we deze prachtige ervaring een vervolg zouden kunnen geven in ons eigen land, onze eigen omgeving.