Toespraak Boomgaard Onderweg in Commissievergadering
COMMISSIEVERGADERING GEMEENTE MOLENLANDEN OP 7 MAART
Gisterenavond heb ik ingesproken op de Commissievergadering van de gemeente Molenlanden. Ik heb daar de aandacht gevraagd van de Raadsleden voor al het moois van Boomgaard Onderweg en het verdriet van de vrijwilligers over de destructieve koers van wethouder Jan Lock om hier een einde aan te maken. Onderaan deze blog de integrale tekst van de toespraak.
Je kunt het verhaal terugzien en horen op:
https://molenlanden.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Index/f4c41299-2f7b-4768-8dcc-98d2c5f883c5
Vanmorgen stond er al een artikel over in het Kontakt:
De aanwezige raadsleden waren zeer geïnteresseerd, wat bleek uit de vele vragen die na afloop gesteld werden. Wethouder Jan Lock was niet aanwezig. Raadsleden kunnen a.s. donderdag (9 maart) in de Commissievergadering vragen over de boomgaard aan de wethouder stellen.
Deze vergadering is live te volgen om 19.30 uur op:
https://molenlanden.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Index/7c4571d9-cb4a-4329-b040-f20e725073e3
TEKST TOESPRAAK WILMA:
Bijna 30 jaar geleden stond ik hier ook, bij de start van Natuurtuin de Punt.
De situatie was vergelijkbaar: Aan beide kanten hadden buren bezwaar tegen de komst van Natuurtuin de Punt. De reactie van de gemeente was echter totaal anders: “Het is een mooi plan, dus we snappen niet wat die buren hier komen doen.” Dat was dat en de natuurtuin groeit en bloeit nu al 28 jaar.
Hoe kan het dan dat we nu klimaat en biodiversiteit om nog veel grotere urgentie vragen, in deze toestand verzeild geraakt zijn? Dat snappen wij , de vrijwilligers van Boomgaard Onderweg, helemaal niet. Toch wil ik proberen u er iets over uit te leggen:
4 Jaar geleden vroeg de gemeente aan Stichting de Punt of die de boomgaard aan de Onderweg wilde beheren, als burgerinitiatief voor de biodiversiteit en de gemeenschap.
Het was op dat moment een zwaar gesnoeide, bemeste en langdurig bespoten laagstamboomgaard met 800 perenbomen. Dat was nogal een opgave om daar biodiversiteit in te krijgen. Behalve een grotere diversiteit aan fruitsoorten, was het ook nodig natuurlijke landschapselementen toe te voegen zoals: paddenpoel, gemengde bosjes, houtwallen en bloemenweides.
Dat was heel veel werk, maar gelukkig was er al direct bij aanvang, maart 2019 op NL-Doet een grote groep vrijwilligers, waaronder wethouder mevr. Lanser, 2 ambtenaren en meerdere buren van de boomgaard om te helpen met planten.
Voordat we begonnen, hadden we belangstellenden en alle buren uitgenodigd voor de oprichtingsvergadering bij de Punt Arkel. Iedereen kreeg gelegenheid zijn/haar ideeën naar voren te brengen. Er zat veel energie en positiviteit in de groep. Er werd een “kerngroep” gevormd van 7 mensen die met elkaar het beleid bepalen en de overeenkomst met de gemeente hebben vastgesteld. Stichting de Punt is rechtspersoon in de overeenkomst en dus ook aanspreekpunt voor de gemeente.
Vanaf het begin wordt er iedere zaterdagochtend hard gewerkt door een groep van 5 tot 15 vrijwilligers. Zomer en winter. Op die manier kreeg de boomgaard ook een belangrijke sociale functie wat vooral duidelijk werd in Coronatijd. Alles lag stil, maar wij gingen gewoon door, op afstand buiten, met eigen koffie en tussendoor tijd voor een goed gesprek.
Rond deze harde kern is een grote groep “Vrienden van de boomgaard”, die af en toe komen oogsten en andere consumenten via Supermarkt of Voedselbank.
Kortom: Een zeer vitaal project met hard werkende positieve mensen en een grote regionale en zelfs landelijke impact. Er lopen lijntjes naar Stadslandbouw Nederland, CSA-Netwerk, Greenpeace, Prachtlint, Gonzend Rivierenland , Blauwzaam, de Rotary, Provincie, gemeente Gorinchem, en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Waarom zijn deze organisaties geïnteresseerd in wat wij doen: We zijn een pilot . We zijn aan het onderzoeken en ontdekken hoe je de natuur kunt inzetten om zonder gif of mest voedsel te produceren. Er is dus geen scheiding tussen de natuurlijke landschapselementen en de boomgaard. In onze bosjes, bomen en bloemenweides zitten de insecten en vogels die onze plaaginsecten weg houden, zodat we niet hoeven te spuiten. De diversiteit aan bosjes en bomen en het dode hout wat we laten liggen, brengen schimmels en bacteriën in de bodem die het bodemleven stimuleren.
Dit alles vormt samen een ecosysteem wat onze gewassen sterk en weerbaar maakt tegen ziektes en plagen.
Wij zijn een lerende organisatie. Iedere zaterdagochtend wordt er natuurkennis gedeeld, evenals via de levendige app-groep. Zo ontstond een hechte groep die informatie uitwisselt en van elkaar leert. Er groeide een band waarin lief en leed werd gedeeld. In die 4 jaar zijn 2 mensen in onze groep overleden. De boomgaard is een plek van emoties, herdenking en troost. Er wordt op een liefdevolle manier met bomen, planten en elkaar omgegaan. We kennen iedere boom, iedere bloem en ieder bosje.
U kunt zich de ontreddering voorstellen als op een ochtend 3 mannen met motorzagen en hakselmachine die geliefde bomen en bosjes begint neer te halen. En….. de gemeente is nog steeds voornemens hiermee door te gaan.
En dat terwijl contract wat wij met de gemeente hebben gesloten is duidelijk in wat ons te doen staat: Biologisch beheren van de boomgaard met aangrenzende percelen met als doel de biodiversiteit te bevorderen. Dat hebben wij niet verzonnen, de gemeente heeft het ons gevraagd. Wij doen al 4 jaar precies wat ons gevraagd is. En wat de gemeente nu wil gaan doen is strijdig met de overeenkomst:
1. De overeenkomst geeft ons het beheer tot 2030
2. De acties die de gemeente wil ondernemen zijn strijdig met de doelstelling: Het vergroten van biodiversiteit. Het is een aanslag op de biodiversiteit en niet alleen een randje. Het gaat om 1000 m2, bijna een kwart van de boomgaard. Na mijn eerdere uitleg over de samenhang in het ecosysteem zult u begrijpen dat deze ingreep zowel de boomgaard als onze mensen in het hart raakt.
Waarom dan toch dit onzalige plan? Als reden wordt opgegeven dat 2 buren klagen omdat wij overlast zouden veroorzaken. Wij hebben met beide buren herhaaldelijk overlegd en alles gedaan om overlast te voorkomen. Een derde buurman is overigens heel blij met het huidige beheer en is zeer actief en gewaardeerd lid van de vrijwilligersgroep. Hij is hier niet, omdat het hem te zeer aangrijpt, maar hij heeft een persoonlijke brief geschreven.
Wij zijn er van overtuigd dat als de gemeente hetzelfde gedaan had als 28 jaar geleden en tegen de buren gezegd had: Wij zien geen overlast. Als u ergens last van hebt, moet u dat bespreken met de mensen van de boomgaard. Dan waren we bij een kop koffie in de blokhut een heel eind gekomen.
Nu kiest de gemeente ervoor ons totaal ongegrond in gebreke te stellen: Overhangende takken en het ongevraagd betreden van het erf van de buren en het niet mee willen werken aan oplossingen. Wij herkennen ons hier volstrekt niet in en het is erg lelijk dat de gemeente dat ook nog in de krant durft te zetten.
Nu zijn wij gedwongen ons te verdedigen door een rechtszaak aan te spannen tegen een gemeente waarin we tot voorkort nog zoals ze zelf zeiden “het boegbeeld van burgerparticipatie” waren. En dat terwijl de maatschappij, de toekomst, het klimaat en de natuur schreeuwen om initiatieven als dit: Pioniers die hun stinkende best doen, hun nek uitsteken, niet opgeven en die mensen in verbinding brengen met elkaar en met de natuur.
Wat voor gemeente wilt u zijn: Eén die in de waan van de dag cadeautjes uitdeelt aan klagende burgers of een gemeente die samen met betrokken burgers zoekt naar de smalle , moeilijk begaanbare weg langs de afgrond van diepe crisissen naar een leefbare toekomst voor alle burgers.